Co to jest koronarografia?

Koronarografia zwana także angiografią naczyń wieńcowych, to badanie inwazyjne (naruszana jest ciągłość skóry, a do dużych naczyń krwionośnych i serca wprowadzane jest ciało obce - cewnik) pozwalające ocenić stan tętnic wieńcowych. Koronarografię wykonuje się w pracowni hemodynamicznej wyposażonej w szereg urządzeń m.in. aparat rentgenowski, system rejestracji obrazu czy urządzenia zabezpieczające chorego w trakcie badania.

  Przygotowanie przed planowanym badaniem

Przed każdym badaniem inwazyjnym czy operacją, warto zaszczepić się przeciwko WZW B (wirusowemu zapaleniu wątroby typu B), czyli tzw. żółtaczce zakaźnej. Szczepionka jest podawana w 3 dawkach (druga dawka po 1 miesiącu a trzecia po 6 miesiącach od podania pierwszej dawki). Ok. 3-4 tyg. po przyjęciu drugiej dawki szczepionki organizm nabiera odporności.

Jeżeli pamiętasz na jakie choroby chorowałeś lub masz wcześniejsze wypisy ze szpitali, poinformuj o tym lekarza prowadzącego. Szczególnie poinformuj o:

• chorobach dużych naczyń (miażdżyca tętnic kończyn dolnych, tętniaki)
• procesach patologicznych (operacje, przepukliny) w obrębie pachwin
• alergiach i chorobach na tle alergicznym (np. astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry)
• chorobach tarczycy
• chorobach nerek - niewydolność nerek

Przed zabiegiem zapytaj lekarza, czy wszystkie dotychczas przyjmowane leki możesz również zażyć rano przed zabiegiem. W przypadku niektórych nie zaleca się ich przyjmowania w dniu poddania się koronarografii (np. lek przeciwcukrzycowy - metformina). Kilka dni wcześniej należy odstawić leki rozrzedzające krew: Acenokumarol (nazwa handlowa; Acenocumarol WZF, Pabi-Acenocumarol, Sintrom) czy Warfarynę (Warfin) i stosować heparynę drobnocząsteczkową (w postaci zastrzyków podskórnych). Nie należy natomiast odstawiać aspiryny.

Pamietaj - przed badaniem nie zażywasz tylko leków wskazanych przez lekarza. Pozostałe należy wziąć!

Przygotowując się do koronarografii trzeba ogolić pachwiny (jeśli zabieg będzie wykonywany z dostępu przez tętnicę udową)i  wziąć prysznic. Kobiety powinny pamiętać o zmyciu lakieru z paznokci dłoni i stóp. Trzeba zdjąć biżuterię (pierścionki, wisiorki, kolczyki, zegarek etc.). Należy wyjąć protezy zębowe.

  Przebieg badania

Przed rozpoczęciem badania na klatkę piersiową pacjenta przyklejane są elektrody EKG (aby oceniać częstość i rytm serca podczas badania) oraz zakładany jest mankiet do mierzenia ciśnienia, tak by ciśnienie było mierzone co pewien czas. Chory nie jest usypiany do zabiegu, lecz otrzymuje leki uspokajające, po to aby nie był zdenerwowany i łatwiej się odprężył. Następnie jest układany na plecach, a planowane miejsce wkłucia zostaje obłożone sterylnymi serwetami. Podczas zabiegu chory powinien leżeć nieruchomo.

W trakcie zabiegu pacjent jest cały czas przytomny i współpracuje z kardiologiem inwazyjnym, przeprowadzającym badanie.  Dostęp do naczyń serca uzyskiwany jest przez pachwinę - z dojścia przez tętnicę udową lub przez nadgarstek - z dojścia przez tętnicę promieniową. Okolica ta jest dezynfekowana a następnie znieczulana. Po znieczuleniu miejsca wkłucia (tętnica udowa lub promieniowa) do aorty wprowadzany jest prowadnik (zwany również liderem), a po nim koszulka naczyniowa - rodzaj plastikowej rurki. Moment wprowadzania koszulki może być nieprzyjemny, niekiedy nieco bolesny. Dzięki koszulce oraz liderowi umieszczonym w aorcie lekarz wprowadza cewniki diagnostyczne do lewej a następnie do prawej tętnicy wieńcowej. Przez cewnik, bezpośrednio do ujść prawej i lewej tętnicy wieńcowej podawany jest kontrast. Kontrast to specjalny (widoczny w promieniach Rentgena) barwnik, który umożliwia wykonanie szczegółowych zdjęć naczyń krwionośnych zaopatrujących serce. Podczas podawania kontrastu niektórzy pacjenci mają uczucie gorąca. Obraz, rejestrowany z pomocą promieni Roentgena, jest zapisywany, a następnie analizowany. Po badaniu cewnik jest usuwany, a miejsce wkłucia jest uciskane, aby zapobiec powikłaniom.

  Wskazania do koronarografii

• rozpoznanie lub wykluczenie choroby niedokrwiennej serca
• ocena stopnia zaawansowania zmian w tętnicach wieńcowych i ich lokalizacji
• wstępne badanie u osób z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, celem ustalenia wskazań do dalszego leczenia (decyzja czy przezskórna koronaroplastyka [PCI], czy pomostowanie naczyń wieńcowych [CABG])
• niestabilna choroba wieńcowa, zawał serca z uniesieniem odcinka ST, ostry zespół wieńcowy
• nawrót dolegliwości stenokardialnych po uprzednim leczeniu (PCI lub CABG)
• wady zastawkowe wymagające leczenia operacyjnego, celem określenia stanu naczyń wieńcowych
• niewydolność serca o możliwej przyczynie niedokrwiennej

  Przeciwskazania do koronarografii

   Przeciwskazanie bezwzględne

• brak świadomej zgody chorego na wykonanie badania

   Przeciwskazania względne

• zaawansowana niewydolność nerek (ze względu na konieczność podania środka kontrastującego, który może nasilić niewydolność)
• obrzęk płuc uniemożliwiający pozostanie chorego w pozycji leżącej
• ciężka skaza krwotoczna
• świeży udar mózgu
• źle kontrolowalne, ciężkie nadciśnienie tętnicze
• zakażenie lub niewyjaśniona gorączka związana prawdopodobnie z zakażeniem
• zatrucie glikozydami naparstnicy
• duże zaburzenia elektrolitowe
• uczulenie na radiologiczne środki kontrastujące
• zaawansowana miażdżyca uniemożliwiająca dostęep naczyniowy
• brak współpracy chorego

  Powikłania po koronarografii

Podczas wykonywania koronarografii lub po badaniu mogą pojawić się powikłania, wymienione  poniżej. Występują one u mniej niż 2% badanych pacjentów.

• naczyniowe powikłania miejscowe (2-4%): krwiak, tętniak rzekomy, przetoka tętniczo-zylna, uszkodzenie tętnicy
• krwawienia: poważne 0,4%
• groźne dla życia arytmie serca 0,4%
• upośledzenie nerek u osób z prawidłową ich wydolnością 0,5%
• uposledzenie nerek u osób z istniejącą niewydolnością 10-40%
• zawał serca 0,07%
• incydenty neurologiczne (udar mózgu) 0,07%
  
• zgon 0,1%

Ryzyko wzrasta, gdy badanie wykonuje się ze wskazań nagłych, w przypadku krytycznego zwężenia pnia lewej tętnicy wieńcowej (2-krotnie), u chorego we wstrząsie (>6-krotnie), ze świeżym zawałem serca (4-krotnie), niewydolnościąa nerek (3-krotnie), zawansowaną nieydolnością serca (2-krotnie)

Opracowano z pomocą Kardiologia, A. Szczeklik, M. Tendera